2-برخوردار نبودن از اندیشه سالم
عقاید افراد پایه های استوار اعمال آنها است. از این رو ظاهر و رفتار هرکس نشان دهنده طرز تفکر اوست.
طریقه شکل گیری تفکر افراد می تواند متفاوت بوده باشد و از منابع مختلفی به دست آید. اگر منشا شکل دهنده افکار و عقاید فرد، محکم و منطقی باشد، بی شک موفق خواهد بود. ولی اگر اعتقادات فردی سست باشد و یا از منبع غیر قابل اعتماد به دست آمده باشد، دچار تزلزل در آراء و اندیشه شده و شکست خواهد خورد.
قران کریم علت ریزش و گمراهی برخی از افراد را بهره مند نبودن از اندیشه صحیح می داند؛ مثلا بعضی می پندارند که کثرت معتقدین و پیروان یک فکر و جریان دلیل بر حقانیت آن گروه است. در حالی که قران کریم می فرماید این اندیشه صحیح نیست.
«وَ إِنْ تُطِعْ أَکْثَرَ مَنْ فِي الْأَرْضِ يُضِلُّوکَ عَنْ سَبيلِ اللَّهِ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَ إِنْ هُمْ إِلاَّ يَخْرُصُونَ»(1)
و اگر از بیشتر مردم روی زمین (در امور دینی) پیروی کنی تو را از راه خدا گمراه می کنند آنها جز از ظن و گمان پیروی نمی کنند و جز این نیستند که به تخمین می پردازند.
ادامه آیه کریمه به علت خطای در رای گمراهان اشاره می کند و نداشتن معیار صحیح در شناخت حقیقت را، عامل اشتباه آنان معرفی می کند «إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ». به طوری که آنها در معیار های خودشان برای به دست آوردن حقیقت به گمانه زنی ها نیز ترتیب اثر می دانند؛ و الا دلیل دیگری برای تبعیت از ظن برای آنها تصور نمی شود. قران کریم علاوه بر موارد ذکر شده موارد دیگری را نیز به عنوان مصداق کنج اندیشی و نداشتن اندیشه صحیح بیان می کند که باعث ضلالت گروه های مختلفی شده اند.
از این رو برخی از مومنان واقعی در عصر ائمه به محضر معصومین (علیهم السلام) می رسیدند و عقاید و اندیشه های خودشان را بر ایشان عرضه می داشتند تا در صورت اشتباه در فکر، آن را اصلاح کنند. نظیر آنچه که در زندگی نامه حضرت عبد العظیم حسنی (رحمه الله) می بینیم.(2)
منابع :
1 - سوره انعام ، آیه 116
2 - الامالی شیخ صدوق ، ص 419 ، ح 557
نظرات شما عزیزان:
موضوعات مرتبط: انسان شناسیهدایت و ضلالت
برچسبها: فکر سالم جایگاه تفکر صحیح در اسلام باور های دینی